QUẺ XĂM BẮC ĐẾ SỐ 16 - XĂM HẠ HẠ
1. Lá xăm
秉燭對佳人
風吹燭淚垂
且防猪與犬
恐惹閑中非
Bỉnh chúc đối giai nhân
Phong xuy chúc lệ thuỳ
Thả phòng trư dữ khuyển
Khủng nhạ nhàn trung phi
Cầm đèn đối mặt với giai nhân
Gió thổi sáp rơi lệ chảy dần
Phòng dạ nên phòng như heo chó
Gây hoạ trong nhàn khó tỏ phân
2. Giải xăm
Lời bàn: Quẻ này có tích cổ là "Quan công cầm đuốc chờ sang": Quan Vũ bị quân của Tào Tháo vây khổn trên núi, vì muốn cứu nhị tẩu ra 3 điều kiện, là hàng nhà Hán không hàng Tào. Trên đường đi Hứa Xương, đêm nghỉ tại dịch trạm, Tào Tháo muốn làm đảo lộn đạo quân thần, bèn để cho Quan Vũ và 2 chị dâu cùng ở 1 nhà, Quan Vũ cầm đuốc đứng canh ngoài cửa, suốt đêm không mõi mệt. Tào Tháo thấy được cho là người trọng tình trọng nghĩa.
- Về Gia đạo: Phòng tháng 4, 9, 10 có trở khó, người tuổi tuất, hợi có chuyện thị phi. Nên cúng vái tổ tiên phò trợ bình an. Bài thơ nói về gia đạo:
只因不肯敬神明
惹得家中事不寧
今歲若除灾與禍
欲須重整舊家風
Dịch âm:
Chỉ nhân bất khẳng kính thần minh
Nhạ đắc gia trung sự bất ninh
Kim tuế nhược trừ tai dữ hoạ
Dục tu trùng chỉnh cựu gia phong
Dịch thơ:
Bởi vì không chịu kính thần linh
Gây cho gia đạo chẳng an ninh
Năm nay tai hoạ như qua khỏi
Mau sửa thanh danh nhà cửa mình
- Về Tuổi mạng: Tuổi vận không tốt, như đem dầu bẩn mà thắp đèn, phòng tháng 4, 6, 9, 10 có tai hoạ, người già nên cẩn thận, cầu Phật Trời hộ độ bình an. Bài thơ nói về tuổi mạng:
油濁點灯灯自滅
方才剔起又垂微
長心燒書空勞力
何必相身忙自歸
Dịch âm:
Du trọc điểm đăng đăng tự diệt
Phương tài tích khởi hựu thuỳ vi
Trường tâm thiêu thư không lao lực
Hà tất tương thân mang tự qui
Dịch thơ:
Dầu bẩn tắt đèn sao thắp hoài
Cắt ra xé vụn để cầm tay
Quyết lòng đốt sách chi hao sức
Sao bằng thư thả hãy về ngay
- Về Buôn bán: bán buôn như mang giày rách đi lội nước, phòng tiểu nhân cướp hao, giao dịch đừng quá tin người, khắc khổ mới có lợi. Bài thơ nói về buôn bán:
何必次次費心機
用完苦力利財稀
口言欲忍偏財勿
正財守舊利能持
Dịch âm:
Hà tất thứ thư phí tâm cơ
Dụng hoàn khổ lực lợi tài hy
Khẩu ngôn dục nhẫn thiên tài vật
Chánh tài thủ cựu lợi năng trì
Dịch thơ:
Mọi việc đâu cần phí tính toan
Cố công gắng sức lợi không tròn
Đừng lấy của gian tranh cãi nhịn
Theo cũ bán buôn lãi mới còn
- Về Mưu vọng: Mưu sự không thành, như mang giày thủng mà lội nước, khó khăn trùng trùng, phòng tháng 9, 10 có kẻ xấu gây khó. Bài thơ nói về mưu vọng:
履危渡水兩頭難
萬計千磨財利艱
守份安貧宜忍耐
忙忙勞力不如閑
Dịch âm:
Lý nguy độ thuỷ lưỡng đầu nan
Vạn kế thiên ma tài lợi gian
Thủ phận an bần nghi nhẫn nại
Mang mang lao lực bất như nhàn
Dịch thơ:
Giày hư lội nước khó đôi đường
Lợi tài tìm kiếm mệt trăm phương
Yên thủ phận ngèo nên nhẫn nại
Cực làm sao sánh được nhàn lương
- Về Lục xúc: Phòng tháng 4, 9, 10 có trở ngại, đừng quá tham nuôi, cầu đất đai phò hộ. Bài thơ nói về lục xúc:
今年六畜財利初
不可貪心想養多
阻淹須嚇伯公去
保佑平安灾禍無
Dịch âm:
Kim niên lục súc tài lợi sơ
Bất khả tham tâm tưởng dưỡng đa
Trở yêm tu hách Bá Công khứ
Bảo hựu bình an tai hoạ vô
Dịch thơ:
Gia súc năm nay lời ít thôi
Đừng nên tham quá cố nhiều nuôi
Cầu khẩn đất đai như gặp khó
Độ giúp bình an hoạ qua rồi
- Về Người đi xa: Người đi không suông lành, vì tiểu nhân gây trở ngại, cầu Phật Tổ bảo hộ sẽ có tin sớm. Bài thơ nói về người đi xa:
身衰力弱路難行
只遲家鄉萬里程
且向道中求善褔
免教風雨送愁聲
Dịch âm:
Thân suy lực nhược lộ nan hành
Chỉ trì gia hương vạn lý trình
Thả hướng đạo trung cầu thiện phước
Miễn giao phong vũ tống sầu thanh
Dịch thơ:
Gian nan dường tới sức còn đâu
Xa cách quê nhà bước bước lâu
Nên theo việc thiện lo tìm phúc
Khỏi chịu gió mưa gởi tiếng sầu
- Về Hôn nhân: hôn nhân không thành, vì bị tiểu nhân quấy nhiễu, nếu thành thì cũng không lâu dài. Bài thơ nói về hôn nhân:
方才説起惹懮愁
想是姻緣不到頭
如今若得言相許
又恐傍人暗里謡
Dịch âm:
Phương tài thuyết khởi nhạ ưu sầu
Tưởng thị nhân duyên bất đáo đầu
Như kim nhược đắc ngôn tương hứa
Hựu khủng bàn nhân ám lý dao
Dịch thơ:
Lúc nảy nói ra gây khổ đau
Hôn nhân chẳng tới biết làm sao
Nhưng nêu hôm nay lời đã hứa
Lại lo người quấy nói ra vào
- Về Kiện tụng: Hoà là thượng sách, không nên háo thắng, nếu cố thưa sẽ có tai hoạ, lui bước để được bình an. Bài thơ nói về kiện tụng:
萬事禍無一理真
何須苦苦道艱辛
不如急早回頭去
到底須防竉害人
Dịch âm:
Vạn sự hoạ vô nhất lý chân
Hà tu khổ khổ đạo gian tân
Bất như cấp tảo hồi đầu khứ
Đáo để tu phòng sủng hại nhân
Dịch thơ:
Chân lý vạn điều đã thẳng ngay
Sao lại khổ than nói hoạ tai
Chi bằng lui bước quay đầu gấp
Phòng bởi thương người hại đáo lai
- Về Thất vật: Bởi không cẩn thận nên mất đồ, nay khó mà tìm về, đừng nghi ngờ người mà thêm rắc rối. Bài thơ nói về thất vật:
昨日浮財莫認真
歸來且勿怨他人
寬懷休要心頭忖
破了浮財免害身
Dịch âm:
Tạc nhật phù tài mạc nhận chân
Qui lai thả vật oán tha nhân
Khoan hoài hưu yếu tâm đầu thổn
Phá liễu phù tài miễn hại thân
Dịch thơ:
Đồ vật hôm qua chẳng giữ gìn
Về đừng nghi kỵ kẻ quanh mình
Rộng lượng chớ đem lòng oán trách
Mất rồi đồ vật được an ninh
- Về Đoán bệnh: nên gấp mời lương y điều trị, người già có nguy hiểm, trẻ tuổi mau mạnh bình an. Bài thơ nói về đoán bệnh:
懮疑空費枉資財
流水無情去不來
半點殘灯幽故盡
又遭一陣大風來
Dịch âm:
Ưu nghi không phí uổng tư tài
Lưu thuỷ vô tình khứ bất lai
Bán điểm tàn đăng u cố tận
Hựu tao nhất trận đại phong lai
Dịch thơ:
Lo ngại nhiều khi tốn của tiền
Nước chảy vô tình chẳng nghĩ duyên
Đèn tàn nửa bóng lờ mờ tối
Lại gặp gió dông kéo tới liền